Այրում,Հրդեհի հանգցնելու միջոցներ.Վառելանյութ,Վառելանյութի տեսակներ.Հոկտեմբերի 2-6

1. Ի՞նչ է այրումը։Ի՞նչով է ուղեկցվում այն։

Այն քիմիական ռեակցիաները, որոնք ընթանում են ջերմության և լույսի անջատմամբ, կոչվում են այրում:

1. Որո՞նք են այրման առաջացման պայմանները։

թթվածնի առկայությունը, հարկավոր է նյութը տաքացնել մինչև նրա բռնկվելը։

1. Հրդեհը հանգցնելու ի՞նչ միջոցներ գիտեք։

եթե հոսանք չէ ջրով, իսկ եթե հոսանք է կամ կրակմարիչով կամ ինչ, որ կտոլով ծեծել կրակը։

Քայքայման և միացման ռեակցիաներ.Սեպտեմբերի 18֊22

1.Ո՞ր քիմիական ռեակցիաներն են անվանում քայքայման։

Երբ ինչ, որ նյութ առաջանում է քայքայման միջոցով։

2.Ո՞ր քիմիական ռեակցիաներն են անվանում միացման ։

Երբ, որ երկու կամ ավելի նյութերից առաջանում է մեկ բարդ նյութ կոչվում է միացման ռեակցիա

3.Էլեկտրական հոսանքի ազդեցությամբ ջուրը տրոհվում է ջրածնի և թթվածնի։Ի՞նչ քիմիական ռեակցիա է տեղի ունենում։

քայքայման

Տնային աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1.Բերվածներից որո՞նք են միացման ռեակցիա։
ա) C+O2 =CO2 բ)CH4=H2+C

գ)H2+S=H2S. դ) FeS=Fe+S

2.Բերե’ք քայքայման ռեակցիայի օրինակներ։

Կրաքար = չհանգած կիր + ածխաթթու գազ

Ջուր = ջրածին + թթվածին

3.Բերե’ք միացման ռեակցիայի օրինակներ։

Երկաթ + ծծումբ = երկաթի սուլֆիդ

Նյութերի փոխակերպումը.Քիմիական և ֆիզիկական երևույթներ

Դասարանական աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում ֆիզիկական։ Բերե՛ք օրինակներ։

Օրինակ, ապակու կոտրվելը, սեղանի կոտրվելը, մատիտի կոտրվելը և այլն:

1. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում քիմիական ։ Բերե՛ք օրինակներ։

Օրինակ կայծակի զարկելը, ծիլ ծլելը, անձրևը:

1. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են ֆիզիկական՝ մոմի այրվելը,բաժակի կոտրվելը,եղյամի առաջացումը, ջրի եռալը,լուցկու այրվելը, կաթի թթվելը։

Ամփոփիչ աշխատանք

1. Ի՞նպես է առաջանում կայծակը:Ի՞նչ է որոտը:

Երբ երկու լիցքավորված ամպերը իրար են կպնում նրաձից էլեկտրոն է արձակվում և մեջտեղից մեծ քանակությամբ կայծ է դուրս գալիս և դարնում կայծակ, որը հասնում է ավելի քան 10․000 վոլտ և 10․000℃։

Որոտ

Որոտը այն է, որ ամպերը գոռում են։

1. Ի՞նչ է շանթարգելը, և ինպե՞ս է այն շինությունները պաշտպանում կայծակի հարվածից:

Շանթարգելի միջոցով կարող ենք շինությունը պաշտպանել կայծակից։ Շանթարգելը պետք է տեղադրենք շինության բարձ կետում, որպեսզի կայծակը շանթագրգելի միջով անցնի հողի մեջ։

1. Կայծակի ժամանակ ինչպե՞ս պետք է վարվեք,եթե հայտվել եք բաց տարածքում:

• Պետք չէ կքանստել

• Պետք չէ թաքնվել ծառի տակ

1. Ո՞ր մարմին է կոչվում հաստատուն մագնիս:

Հաստատուն մագնիսը այն մագնիսն է, որ երկար ժամանակ պահում է իր մագնիսկական ուժը։

1. Մագնիսի ո՞ր մասերն են անվանում բևեռներ:

Մագնիսային բևեռները անվանում են մարմինների այն մասերին, որտեղ շատ է մագնիսկան ուժը։

1. Ի՞նչ է կողմնացույցը, և ինչո՞վ է պայմանավորված նրա աշխատանքը:

Կողմնացույցը կլոր երկաթյա բան է, որի մեջտեղում կա մագնիսե երկաթյա բարակ ձող

1. Ձեզ հայտնի ո՞ր բնագավառներում են օգտագործվում մագնիսները:

Մագնիսները կարողեն օգտագործվել տարբեր բաների համար օրինակ՝ խաղալու համար, ինչոր բան իրար միցնելու համար և այլն։

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում: Ինչո՞վ է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:

Երբ լույսը անցնում է թափանցիկ մարմնի միջով բեկվում է։

1. Ի՞նչ է ոսպնյակը:

Ոսպնյակը գնդիկներով պատված հայլի է։ Ոսպնյակները լինում է հավաքող և ցրող։

1. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:

Այն տեղը, որտեղ ոսպնյակը հավաքում է լույսը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ։

1. Ի՞նչ օրենքով է կատարվում լույսի անդրադարձումը։

Լույսի անդրադարձման երկու անկյունները մեկ ուղիղի վրա հավասար են։

1. Նշի՛ր հայելիների տեսակները:

Հայլիները լինում են ուռուսցիկ, գոգավոռ և հարթ։

1. Ո՞ր անկյուն է կոչվում անդրադարձման անկյուն։

Անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերեւույթին տարված ուղղահայացի կազմված անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն: Անդրադարձած ճառագայթի եւ հայելու մակերեւույթին տարված ուղղահայացի կազմված անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյու

1. Ո՞րքան է նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը։

Նորմալ աչքի լավագույն տեսողության հեռավորությունը 25 սմ։

1. Թվարկե՛ք մարդու աչքի մասերը և նշե՛ք դրանց նշանակությունը։

Որևէ մարմնից լույսն ընկնելով աչքի մեջ՝ բեկվում է եղջերաթաղանթի, ակնաբյուրեղի ու ապակենման մարմնի կողմից և ընկնում ցանցաթաղանթի վրա: Ցանցաթաղանթի վրա առաջանում է առարկայի փոքրացած, իրական, շրջված պատկերը: Ցանցաթաղանթում առաջացած գրգիռը հաղորդում է գլխուղեղին, և առաջանում է տեսողական զգացողություն: Աչքի ծիածանաթաղանթի կենտրոնում կա կլոր անցք` բիբը: Փոփոխելով բիբի բացվածքը` աչքը կարգավորում է իր մեջ մտնող լույսի քանակը:

Բնագիտություն

1. Ե՞րբ է լույսը բեկվում:
   Մի թափանցիկ միջավայրից մյուսին անցնելիս լույսի տարածման ուղղության փոփոխությունն անվանում են լույսի բեկում:
2. Ո՞ր դեպքում է լույսի բեկման անկյունը
   ա)փոքր է լինում անկման անկյունից
   բ) մեծ է լինում անկման անկյունից
   Այդ ուղղահայացի և բեկված ճառագայթի կազմած անկյունն անվանում են բեկման անկյուն :
3. Ո՞ր կետն է կոչվում ոսպնյակի կիզակետ:
   Երբ լույսի զուգահեռ ճառագայթներն ընկնում են հավաքող ոսպնյակի վրա, դրանից անցնելուց հետո հավաքվում են մի կետում: Այդ կետը կոչվում է ոսպնյակի կիզակետ:
4. Ի՞նչով է լույսի բեկումը տարբերվում անդրադարձումից:
   Բեկման ժամանակ ուղղությունը փոխվում է, իսկ անդրադարձման ժամանակ անդրադարձած ճառագայթի և հայելու մակերևույթին տարված ուղղահայացի կազմած անկյունը կոչվում է անդրադարձման անկյուն:
5. Ո՞ր դեպքում է օդը դառնում անհամասեռ միջավայր:
   Երբ օդը տաքանում է անհավասարաչափ, այն դառնում է անհամասեռ միջավայր:
6. Ի՞նչպիսի մարմիներ են ոսպնյակները:
   Գործնական մեծ նշանակություն ունի լույսի բեկման երևույթը ոսպնյակներում:Գնդային մակերևույթներով սահմանափակված ապակենման մարմինները կոչվում են ոսպնյակներ:
7. Ոսպնյակները քա՞նի տեսակներ են լինում:
   2 Ցրող և հավաքող
8. Բերեք մեկ օրինակ լույսի բեկման պատճառով առաջացած երևույթից:
   Երբ ծովի ափին նստած ենք և տեսնում ենք արևը մայրամուտ է մտնում և այնքան մեծ է երևում որ մենք մտածում ենք լողանք լողանք կհասնենք բայց ոչ։

Սերմացան ՙՙՁոն՚՚

Էլեկտրական հոսանք

Լրացուցիչ աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ է էլեկտրական հոսանք:

Էլեկտրական լիցքերը կարող են տեղաշարժվել, հաղորդվել, առաջացնելով  էլեկտրական հոսանք: Ըստ իրենց լիցք հաղորդելու հատկության, նյութերը բաժանվում են հաղորդիչների և մեկուսիչների:
Էլեկտրականության հաղորդիչներ են. մետաղները, գրաֆիտը, մարդու և կենդանիների մարմինները, խոնավ հողը և այլն։
Ոչ հաղորդիչներ կամ մեկուսիչներ են. ապակին, չոր փայտը, ռետինը, մարմարը և այլն։

2. Ո՞ր նյութերն են էլեկտրականության հաղորդիչները:

Էլեկտրականության հաղորդիչներ են. մետաղները, գրաֆիտը, մարդու և կենդանիների մարմինները, խոնավ հողը և այլն։

Ամփոփիչ աշխատանք

1. Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը:

Ջերմությունը բնութագրում է մարմնի տաքացման աստիճանը և ջերմային հավասարակշռության վիճակը:

2. Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում:

Մարմինները ջերմաին հավասարակշռության վիճակում են, երբ տաք ու սառը մարմինները հպվում են իրար և ինչ-որ ժամանակ անց նրանց ջերմաստիճանները հավասարվում են:

3. Ջերմաչափի ի՞նչ տեսակներ գիտես:

Ջերմաչափները լինում են էլեկտրական, էլեկտրոնային, մետաղական և հեղուկային:

4. Ինչպե՞ս պետք է օգտվել բժշկական ջերմաչափից:

Բժշկական ջերմաչափի հետ պետք է շատ զգուշ լինել, որ միջի սնդիկը չվնասի ինչ-որ մեկին:

5. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:

Հալում – Սառույցի գունդը երբ դնենք բարձր ջերմաստիաճով միճավարում և դառնում է ջուր (հեղուկ)

Պնդացում – Ջուրը երբ դնենք սառը միջավայրում նա որոշ ժամանակ հետո նա կպնդանա և կդառնա սառույց

6. Ո՞ր մեծություն է կեչվում եռման ջերմաստիճան:

Եռման ջերմաստիճան կոչվում է Օրինակ՝ եթե ջուրը դնենք տաք կրակի կամ գազի վրա նա 100℃-ում ջուրը կսկսի եռալ

7. Ինչու՞ է Արեգակը համարվում Երկրի վրա կյանքի և ջերմության գլխավոր աղբյուրը:

Արեգակը երկրի վրա ապահովում է կյանքի համար անհրաժեշտ ջերմաստիճանը ինչպես նաև կենդանիների օրգանիզմները ստանում են Արեգակից էներգի։ Արեգակի ճառագայթները բույսերի մեջ օրգանական նյութեր է առաջացնում լուսասինթեզի միջոցով։

8. Վառելանյութի ի՞նչ տեսակներ գիտես:

Վառելանյութերը լինում էն՝ պինդ, հեղուկ, գազային

9. Կա՞ն արդյոք Երկրի ընդերքում ջերմային էներգիայի այլ աղբյուրներ:

Այո կան որոնցից են մագման, միջուկային էներգիան և գեյզեռները

10. Ե՞րբ են մարմինները համարվում էլեկտրականացված:

Եթե մենք մարմինը շպենք և նա ձեռք բերի մարմինները ձգելու հնարավորությունը ուրեմն մարմինը էլեկտրականացված է։

11. Ինչպե՞ս են պարզում մարմինների էլեկտրականացված լինելը:

Մարմինների էլեկտրականացված լինելը պարզում են էլեկտրացույցի միջոցով։ Մարմինը մոտեցնենք էլեկտրացույցին և ցույց կտա թե ինչքան է տվյալ մարմնի լիցքը։

Սերմանցում

Մենք այսօր աճեցրեցինք ծաղիկներ։ Տղաներով մենք բերրի հող բերեցինք, իսկ աղջիկները ցանեցին սերմերը։

Ջերմային երևույթների բազմազանությունը

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ ջերմային երևույթներ գիտեք:
   հալումն ու պնդացումը, գոլորշացումն ու խտացումը, եռումը, ջերմային ընդարձակումը:
2. Ո՞ր երևույթներն են կոչվում հալում և պնդացում:
   Հալում-երբ որ մարմինը պինդ վիճակից վերածվում է հեղուկ վիճակի։
   Պնդացում-երբ որ մարմինը հեղուկ վիճակից վերացվում է պինդ վիճակի։
3. Ո՞ր մեծությունն է կոչվում եռման ջերմաստիճան:
   100
4. Ո՞ր եչրույթներն են կոչվում գոլորշացում և խտացում:
   Գոլոշիացում-երբ որ հեղուկ կամ պինդ վիճակում գտնվող մարմինը 100 ցելսիուս ջերմաստիճանի տակ տաքացնելիս այն գոլոշիանում է։
   Խտացում-երբ որ հեղուկ կամ պինդ վիճակում գտնվող մարմինը սառացնելիս փոքրացնում է իր զանգվածը։